equus maximus Domitiani Imp.
Quae superimposito moles geminata colosso
stat Latium complexa forum? caelone peractum
fluxit opus? Siculis an conformata caminis
effigies lassum Steropem Brontemque reliquit?
5an te Palladiae talem, Germanice, nobis
effinxere manus, qualem modo frena tenentem
Rhenus et attoniti vidit domus ardua Daci?
Nunc age Fama prior notum per saecula nomen
Dardanii miretur equi, cui vertice sacro
10Dindymon et caesis decrevit frondibus Ide:
hunc neque discissis cepissent Pergama muris
nec grege permixto pueri innuptaeque puellae
ipse nec Aeneas nec magnus duceret Hector!
adde, quod ille nocens saevosque amplexus Achivos,
15hunc mitis commendat eques: iuvat ora tueri
mixta notis belli placidamque gerentia pacem,
nec veris maiora putes: par forma decorque,
par honor, exhaustis Martem non altius armis
Bistonius portat sonipes magnoque superbit
20pondere nec tardo 1 raptus prope flumina cursu
fumat et ingenti propellit Strymona flatu. 2 [p. 8]
Par operi sedes, hinc obvia limina pandit,
qui fessus bellis adscitae 3 munere prolis
primus iter nostris ostendit in aethera divis;
25discit et e vultu, quantum tu mitior armis,
qui nee in externos facilis saevire furores
das Cattis Dacisque iidem, te signa ferente
et minor in leges gener et Cato Caesaris iret.4
at laterum passus hinc Iulia tecta tuentur,
30illinc belligeri sublimis regia Pauli,
terga Pater, blandoque videt Concordia vultu.
Ipse autem puro celsum caput aere saeptus
templa superfulges et prospectare videris,
an nova contemptis surgant Palatia flammis
35pulchrius, an tacita vigilet face Troicus ignis
atque exploratas iam laudet Vesta ministras.
dextra vetat pugnas,5 laevam Tritonia virgo
non gravat et sectae praetendens colla Medusae:
ceu stimulis accendit equum; nec dulcior usquam
40lecta deae sedes nee si, Pater, ipse teneres.
pectora, quae mundi valeant evolvere curas, 6 7 8 [p. 10]
et quis 9 se totis Temese dedit hausta metallis;
it tergo demissa chlamys: latus ense quieto
securum, magnus quanto mucrone minatur
45noctibus hibernis et sidera terret Orion.
at sonipes habitus animosque imitatus equestres
aerius attollit vultus cursumque minatur;
cui rigidis stant colla iubis vivusque per armos
impetus et tantis calcaribus ilia late
50suffectura patent; vacuae pro caespite terrae
aerea captivi crinem tegit ungula Rheni.
hune et Adrasteus visum extimuisset Arion
et pavet aspiciens Ledaeus ab aede propinqua
Cyllarus. hic domini numquam mutabit habenas
55perpetuus frenis atque uni serviet astro!
vix sola sufficiunt insessaque pondere tanto 10
subter anhelat humus; nec ferro aut aere: laborant
sub genio, teneat quamvis aeterna crepido,
quae superingesti portaret culmina montis
60caeliferique attrita genu durasset Atlantis.
Nec longae traxere morae, iuvat ipsa labores
forma dei praesens operique intenta iuventus
miratur plus posse manus, strepit ardua pulsu
machina: continuus septem per culmina Martis 11
65it fragor et magnae vincit 12 vaga murmura Romae. 13 14 15 16 [p. 12]
Ipse loci custos, cuius sacrata vorago
famosique lacus nomen memorabile servant,
innumeros aeris sonitus et verbere crudo
ut sensit mugire forum, movet horrida sancto
70ora situ meritaque caput venerabile quercu.
ac primum ingentes habitus lucemque coruscam
expavit maioris equi terque ardua mersit
colla lacu trepidans, laetus mox praeside viso:
‘salve, magnorum proles genitorque deorum,
75auditum longe numen mihi! nunc mea felix,
nunc veneranda palus, cum te prope nosse tuumque
immortale iubar vicina sede tueri
concessum, semel auctor ego inventorque salutis
Romuleae: tu bella Iovis, tu proelia Rheni,
80tu civile nefas, tu tardum in foedera montem
longo Marte domas. quod si te nostra tulissent
saecula, temptasses me non audente profundo
ire lacu. sed Roma tuas tenuisset habenas.’
Cedat equus, Latiae qui contra templa Diones
85Caesarei stat sede fori—quem traderis ausus
Pellaeo, Lysippe. duci, mox Caesaris ora
mirata cervice tulit—vix lumine fesso
explores, quam longus in hunc despectus ab illo. [p. 14]
quis rudis usque adeo, qui non, ut viderit ambos,
90tantum dicat equos quantum distare regentes?
Non hoc imbriferas hiemes opus aut Iovis ignem
tergeminum, Aeolii non agmina carceris horret
annorumve moras: stabit, dum terra polusque,
dum Romana dies. huc et sub nocte silenti,
95cum superis terrena placent, tua turba relicto
labetur caelo miscebitque oscula iuxta,
ibit in amplexus natus fraterque paterque
et soror: una locum cervix dabit omnibus astris.
Utere perpetuum populi magnique senatus
100munere. Apelleae cuperent te scribere cerac
optassetque novo similem te ponere templo
Atticus Elei senior Iovis, et tua mitis
ora Tarans, tua sidereas imitantia flammas
lumina contempto mallet Rhodos aspera Phoebo,
105certus ames terras et quae tibi templa dicamus,
ipse colas; nec te caeli iuvet aula, tuosque
laetus huic dono videas dare tura nepotes.
